Vlierbloesemsiroop

In juni zie je ze volop staan langs bosranden, in bermen en langs wandel- en fietspaden: de grote, roomwitte bloemschermen van de vlier. Die vlierbloesem is niet alleen heerlijk zoet geurend, maar ook nog eetbaar! Bekende gerechten met vlierbloesem zijn bijvoorbeeld vlierbloesembeignets, vlierbloesemthee en natuurlijk de bekende vlierbloesemsiroop. Vlierbloesemsiroop maken is niet alleen een leuk keukenkarweitje, je kunt er ook een heerlijk dagje uit van maken. Vlierbloesemschermen pluk je bij voorkeur ’s ochtends op een zonnige dag. De dauw moet al wel van de bloemschermen af zijn. Dus wandelschoenen aan, thermoskannetje met thee mee en lekker vroeg het bos in.

Werkwijze

Pluk mooie, volle bloemschermen. De bloemetjes in het scherm moeten allemaal geopend zijn; als er nog ongeopende knopjes tussen de bloemetjes zitten, kun je de bloemschermen beter nog even laten hangen. De onderste bloemen aan de struik – alles wat zo’n beetje onder heuphoogte groeit – laat je hangen. Je weet immers maar nooit of een hond of misschien zelfs een vos nou net déze struik heeft uitgezocht om te ‘bewateren’. Schud de schermen heel licht zodat eventuele beestjes er af vallen en doe ze in een grote mand of tas. Schud de bloemschermen vooral niet al te veel heen en weer; dan zou veel van het stuifmeel eraf vallen en dat zorgt nu net voor de specifieke aromatische smaak van de siroop. Laat wel nog wat schermen aan de struiken zitten zodat er zich nog vlierbessen kunnen vormen om in de herfst jam, gelei, wijn of jenever van te maken.

Leg wat schone theedoeken op de tuintafel en spreid de vlierbloesem erop uit. Insektjes die nog tussen de bloesem zitten, hebben nu de kans naar een andere woning op zoek te gaan. Knip de bloesem nu boven een pan van de steeltjes. Het is niet erg als er nog wat van de steeltjes aan de bloemen blijft zitten, maar grote en dikke stelen moeten er zeker af omdat ze een bittere smaak aan de siroop zouden kunnen geven. Doe er nu zoveel koud water op dat de schermen nét onder staan. Niet meer dan dat, anders wordt de siroop te flauw van smaak. Doe de deksel nu op de pan en laat het geheel ongeveer 24 uur staan. Zo, nu kun je de rest van de ingrediënten gaan klaarzetten. Wat heb je precies allemaal nodig? Dat hangt af de hoeveelheid vlierbloesemwater die je na het afgieten over zult houden. Per liter heb je nodig: 1 kilo suiker en 1 citroen. Voor een nog betere houdbaarheid kun je eventueel ook nog citroenzuur toevoegen: 20 gram per liter.

Conserveren

Zelf gebruik ik weinig geraffineerde suikers en ook hier zou ik de suiker liever door een natuurlijk zoetmiddel vervangen. Maar ik wil graag nog de hele winter van de siroop genieten, dus kies ik nu toch voor de conserverende werking van suiker. Bovendien hebben de alternatieve suikervervangers meestal een karakteristieke smaak die de specifieke smaak van de vlierbloesem helemaal onder zouden sneeuwen. Gewone witte kristalsuiker kan, maar ik heb rietsuiker gekozen, vandaar dat de siroop wat donkerder wordt. In combinatie met de citroen en het koken zal de siroop dan goed bewaard kunnen worden, zonder dat je bang hoeft te zijn voor bacteriën of schimmels in de siroop terecht komen. Zo kun je ook in de winter nog iets van het voorjaar proeven!

De Aga steriliseert je flessen

Zet eerst een aantal flessen of potten klaar, zoveel als je er denkt nodig te hebben. Voor de vlierbloesemsiroop kun je alle afsluitbare flessen en potten gebruiken. Ik had wat mooie flessen waar olijfolie in had gezeten plus daarbij nog een weckpot. Ze moeten goed schoon zijn, maar uitwassen met soda is niet nodig omdat we de Aga de flessen laten steriliseren. Leg de schone flessen en potten gewoon tot gebruik in de kookoven. Ze zijn dan zo heet dat er geen bacterie meer naar durft te kijken en ze kunnen rechtstreeks uit de oven met de hete siroop gevuld worden waardoor bacteriën geen kans meer krijgen. Geen Aga? De flessen 20 à 30 minuten steriliseren in een oven van 160 °C kan ook.

Giet de geweekte vlierbloesem door een zeef in een schone pan. Aan de maatverdeling in de pan kun je meestal al zien hoeveel vloeistof je hebt. Je kunt ook je pan op een digitale weegschaal zetten, met behulp van de tara-functie de weegfunctie op nul zetten en het vocht erin gieten. Dan zie je ook gelijk hoeveel vocht je hebt (1 liter is 1000 gram). De vlierbloesem zelf kan weg, want die heeft zijn smaak nu afgegeven. Rasp met een superscherpe rasp (de citrusrasp werkt hiervoor het best) de schil dun van de citroenen (1 citroen per liter vocht). Pers ze daarna uit en voeg ook het sap aan het vlierbloesemwater toe. Nu nog de benodigde hoeveelheid suiker (1 kilo per liter vocht) erbij en dan mag de pan op de sudderplaat of op laag vuur.

Roer regelmatig zodat de suiker kan oplossen. Zodra de suiker is opgelost, mag de pan naar de hete plaat of het vuur mag hoger gezet worden. Breng het geheel aan de kook en zet de pan dan gelijk weer van de hittebron af, want de siroop hoeft niet door te koken. Desgewenst kun je nu ook nog het citroenzuur toevoegen (20 gram per liter). Dit zorgt voor een frissere smaak en een nog betere houdbaarheid. Citroenzuur klinkt je misschien wat eng in de oren, maar het is een natuurlijke antioxidant en voedingszuur, dus je voegt hiermee geen chemische stofjes aan je siroop toe. Citroenzuur kun je bij een ouderwetse drogist kopen, op internet of in iets grotere verpakkingen bij groothandels zoals Hanos en Sligro. Leg nu een zeef in een pan of schaal met daarin een mousseline doek. Als je doek groot genoeg is, kun je hem dubbelvouwen, dan filtert hij nóg beter. Giet de hete siroop in de zeef. Nu zie je ook waarom rietsuiker een handige keuze kan zijn: maak je de siroop met de gewone kristalsuiker, dan krijg je een heldere siroop waarin je toch nog vaak wat onzuiverheden (stuifmeel) ziet ronddwarrelen. Die zitten in deze siroop natuurlijk ook, maar het valt wat minder op in de donkere vloeistof.

Doe de siroop nu over in een schenkkan/maatkan, neem de flessen uit de oven en zet ze op een houten ondergrond zodat ze zo dadelijk niet zullen springen als de hete vloeistof erin wordt gegoten. Giet de siroop in de flessen en potten en sluit ze meteen af. Bewaar de flessen bij voorkeur op een donkere, koele plaats en zet ze na opening in de koelkast. Heb je niet genoeg flessen en/of potten, dan kun je de siroop ook in ijsblokjeszakken doen: je vriest de siroop dan in mooie kleine eenpersoonsporties in: heel handig, want met zo’n vlierbloesemijsblokje in een glas water maak je razendsnel een koel zomers drankje. Vlierbloesemsiroop is een heerlijk zomers drankje. Gewoon een scheutje in een glas water met wat ijsblokjes erbij en je hebt een verfrissende dorstlesser. De siroop is ook lekker in thee, in een glaasje prosecco – dan krijg je het hippe drankje Hugo – of gewoon door de yoghurt of kwark. Het is ook goed bij een beginnende verkoudheid of een griepje, omdat vlierbloesem helpt bij virale infecties en antibacterieel is. De vlier kan tevens helpen bij herstel na ziekte.

Maak je vaker vlierbloesemsiroop of maak je meerdere porties, dan kun je ook gaan variëren door smaakjes toe te voegen. Zo kun je bijvoorbeeld samen met de vlierbloesem andere eetbare bloemblaadjes mee laten trekken bijvoorbeeld roos of lavendel. Ook kun je aan het vocht specerijen toevoegen als gember, kruidnagel, kaneel of speculaaskruiden.