Nootmuskaat en foelie

Nootmuskaat is een van de bekendste specerijen. In Nederland, een van de koplopers op het gebied van nootmuskaatgebruik, doen we de sterk smakende specerij graag op groente, vlees, kaasgerechten, aardappelpuree en in sauzen. In Engeland doen ze er nog wat anders mee: zoals wij graag kaneel door ons zoete gebak doen, doen de Engelsen dat met een snufje nootmuskaat. Bij Amerikanen komt het goedje vaak in donuts terecht.

Nuces Moschatae

Muskaatnoten groeien aan de muskaatboom. Deze boom komt voornamelijk in regenrijke tropische kustgebieden voor: de grootste nootmuskaatleveranciers zijn dan ook Indonesië, Sri Lanka, Grenada en India. De muskaatnoot is ovaal van vorm en ongeveer 2½ cm lang. Zijn naam kreeg de muskaatnoot van de Romeinen: het woord nootmuskaat is een verbastering van het Latijnse nuces moschatae, dat ‘naar muskus ruikende noten’ betekent. De muskaatnoot is de gedroogde pit van een vlezige, okergele vrucht die een beetje op een abrikoos lijkt. De keiharde pit wordt door een harde bast omgeven. Nadat de pit in de zon gedroogd is, barst de bast open en komt de muskaatnoot met daaromheen de zaadmantel vrij. Die zaadmantel wordt ook gedroogd en onder de naam foelie als specerij verkocht. Omdat nootmuskaat en foelie dezelfde geurstoffen bevatten, hebben ze veel van elkaar weg, maar foelie is iets zachter van smaak dan nootmuskaat. Na het drogen wordt de muskaatnoot bepoederd met kalk om aantasting door insecten te voorkomen. Foelie wordt zowel in poedervorm verkocht (lekker op vlees of in kruidenmengsels) als in de oranje tot roodbruine gedroogde blaadjes (voor stoofgerechten en soepen).

Hallucinerende werking

Behalve voor culinaire toepassingen wordt nootmuskaat ook wel eens gebruikt voor zijn hallucinerende werking: twee geraspte noten zou voldoende moeten zijn voor een trip. Het gebruik van nootmuskaat als recreatieve drug is echter niet populair vanwege de sterke bittere smaak. Het heeft ook veel ongewenste neveneffecten zoals duizeligheid, blozen, droge mond, hartkloppingen, constipatie, moeite met plassen, misselijkheid en paniekaanvallen. In een lage dosis geeft nootmuskaat geen merkbare psychische of neurologische effecten.

Vers raspen

Nootmuskaat is als gedroogde noot verkrijgbaar en in gemalen vorm. De specerij begint echter zijn aroma te verliezen zodra hij gemalen is, dus het heeft altijd de voorkeur om de benodigde hoeveelheid nootmuskaat zelf vers te raspen. Omdat versgeraspte nootmuskaat behoorlijk sterk smaakt, heb je niet veel nodig. Nootmuskaatmolentjes zien er leuk uit, maar werken meestal niet zo goed: na een tijdje ‘pakt’ de noot niet meer. Daarom is goed smakende nootmuskaat nog altijd een kwestie van ouderwets handwerk: gewoon raspen op een speciale nootmuskaatrasp. Zo’n raspje kost haast niets en doet het prima. De muskaatnoten zijn in een goed afgesloten potje 2 à 3 jaar houdbaar.