Arganolie

Tijdens een reis door Marokko zagen we overal op de droge zandgronden de zachtgroene arganboom, die zorgt voor een van de belangrijkste producten van Marokko: arganolie. Deze boom dreigde circa 15 jaar geleden uit te sterven, maar toen bedacht de overheid een plan om de arganboom weer in ere te herstellen en daarbij ook de economie een duwtje te geven: op verschillende plekken in Marokko werden coöperaties opgezet om arganolie te gaan produceren en er werden technieken ontwikkeld om de olie sneller en beter te verwerken.

Arganpitten

De vruchten van de arganboom zijn groen. Ze lijken een beetje op olijven, maar ze zijn wat groter en ronder. Zodra de vrucht rijp is wordt hij geel. Ongeveer een kwart van de vrucht bestaat uit vruchtvlees, maar dat is voor de mens niet eetbaar. De vrucht bevat een harde noot met daarin één tot drie amandelvormige pitten waaruit de olie wordt gewonnen. De vrouwen die in de coöperaties werken kraken de noten met grote ronde stenen. De pitten worden uit de noot gehaald en daarna geperst. Als de olie voor cosmetisch gebruik is worden de pitten ongebrand geperst. Deze olie is bijna reukloos. Als de olie voor culinair gebruik is, dan worden de arganpitten eerst geroosterd en daarna pas geperst. Door het roosteren ontstaat een nootachtige geur en smaak, en de olie-opbrengst van noten die geroosterd zijn is hoger. Om een liter olie te maken heb je zo’n beetje alle argannoten nodig die een boom in een seizoen produceert en het kost een paar dagen werk om deze pitten tot olie te verwerken. Je snapt dus al dat arganolie een kostbaar goedje is. De schillen dienen als brandstof bij het roosteren. Op deze manier wordt alles van de oogst gebruikt.

‘Enriched’ arganolie

Door de populariteit van arganolie is de vraag enorm gegroeid. Veel producenten zijn daarom in de afgelopen tien jaar overgestapt op mechanisch malen en persen. Vaak worden ook bij het mechanisch persen de noten nog steeds met de hand gekraakt. Voordeel van de mechanische productiewijze is dat er in minder tijd meer olie wordt gewonnen. Bovendien wordt er bij mechanisch persen geen water toegevoegd om de gemalen noten te persen, waardoor de olie langer houdbaar is. Het nadeel van het mechanische proces is dat er soms na het verpulveren van de noten stoffen toegevoegd worden om de olie makkelijker uit het pulp te kunnen halen (het heet dan enriched argan oil), waardoor de hoeveelheid werkzame stoffen in het product wat lager worden en de smaak minder. De manier waarop de noten worden geperst, de temperatuur waaronder dat gebeurt en de hoeveelheid water die erbij komt kijken zijn allemaal van invloed op de kwaliteit van de olie. Net als de bewaartemperatuur: als die niet klopt kunnen alle werkzame stoffen uit de olie verdwijnen.

Voor huidverzorging en voor culinair gebruik

Arganolie wordt op twee manieren gebruikt: voor huidverzorging en in de keuken. Marokkaanse vrouwen gebruiken al eeuwenlang arganolie om hun haren te laten glanzen, en om de huid en nagelriemen zacht en soepel te houden. Cosmetische arganolie kun je op je hele lichaam gebruiken, van top tot teen. Het bevat veel vitamine E, die belangrijk is voor de huid. Vitamine E bestrijdt ontstekingen en is een goede moisturizer, het maakt huid en haar dus lekker zacht. De vitamine beschermt, voedt je cellen en het vertraagt het verouderingsproces. Ook je nagels worden sterker van vitamine E en het gaat littekenvorming en striae tegen. Omdat arganolie zo mild en zacht is, kun je het zelfs bij een geïrriteerde huid gebruiken of bij huid die aangetast is door psoriasis of eczeem.

De culinaire arganolie (dus die waarvan de pitten eerst geroosterd zijn) smaakt wat nootachtig. Hij wordt voornamelijk bij koude bereidingen gebruikt, een beetje net als noten- en olijfolie, maar bij voorkeur zonder dat de olie wordt gemengd met azijn of citroensap. De arganolie wordt vaak gebruikt om vers gebakken brood in te dippen of om gerechten als pasta, rijst, salades, gegrilde paprika, couscous, ijs, vers fruit en zelfs om crème brûlée te verrijken.